Giáo trình kỹ thuật sản xuất sạch hơn

LỜI NÓI ĐẦU Sản xuất sạch hơn (SXSH) được hiểu như một tiếp cận giảm thiểu ô nhiễm tại nguồn thông qua việc sử dụng nguyên, nhiên liệu và năng lượng có hiệu quả hơn. Sản xuất sạch hơn không chỉ đơn thuần là việc cải tiến hiện trạng môi trường. Quá trình áp dụng sản xuất sạch hơn liên quan đến các hoạt động xây dựng và thực hiện các giải pháp cải tiến một cách có hệ thống, đầy đủ và liên tục với mục tiêu đưa tỷ lệ nguyên liệu đi vào sản phẩm nhiều hơn. Do đó, sản xuất sạch hơn giúp các doanh nghiệp cắt giảm chi phí sản xuất trực tiếp, đồng thời giảm chi phí vận chuyển và xử lý môi trường. Mỗi quá trình sản xuất công nghiệp đều sử dụng một lượng nguyên, nhiên liệu để sản xuất ra sản phẩm mong muốn. Bên cạnh sản phẩm, quá trình sản xuất đồng thời sẽ phát sinh ra chất thải. Lượng chất thải này phụ thuộc vào tỷ lệ nguyên liệu được giữ lại trong sản phẩm cũng như hiệu quả sử dụng nhiên liệu. Khác với cách tiếp cận truyền thống về môi trường là xử lý các chất thải đã phát sinh, tiếp cận sản xuất sạch hơn hướng tới việc tăng hiệu suất sử dụng tài nguyên. Sản xuất sạch hơn sử dụng tổng hợp các giải pháp quản lý và công nghệ để lượng nguyên, nhiên liệu vào sản phẩm với tỷ lệ cao hơn trong phạm vi khả thi kinh tế, qua đó giảm thiểu được các phát thải và tổn thất ra môi trường. Sản xuất sạch hơn tập trung vào việc phòng ngừa chất thải ngay tại nguồn bằng cách tác động vào quá trình sản xuất. Để thực hiện sản xuất sạch hơn, không nhất thiết phải thay đổi thiết bị hay công nghệ ngay, mà có thể bắt đầu với việc tăng cường quản lý sản xuất, kiểm soát quá trình sản xuất đúng theo yêu cầu công nghệ, thay đổi nguyên liệu, cải tiến thiết bị hiện có. Ngoài ra, các giải pháp liên quan đến tuần hoàn, tận thu, tái sử dụng chất thải, hay cải tiến sản phẩm cũng là các giải pháp sản xuất sạch hơn. Như vậy, không phải giải pháp sản xuất sạch hơn nào cũng cần chi phí. Trong trường hợp cần đầu tư, nhiều giải pháp sản xuất sạch hơn có thời gian hoàn vốn dưới một năm. 4 Vì thế, sản xuất sạch hơn không chỉ đơn thuần là hiệu quả về môi trường mà sản xuất sạch hơn giúp doanh nghiệp cắt giảm chi phí sản xuất, chi phí thải bỏ và xử lý các chất thải. Bên cạnh đó, việc thực hiện sản xuất sạch hơn thường mang lại các hiệu quả tích cực về năng suất, chất lượng, môi trường và an toàn lao động. Việc áp dụng sản xuất sạch hơn là một quá trình áp dụng liên tục, mang tính phòng ngừa. Do đó cần có hệ thống lượng hoá, xem xét, đánh giá lại hiện trạng sản xuất và theo dõi kết quả đạt được. Giáo trình Kỹ thuật sản xuất sạch hơn dùng cho sinh viên ngành Công nghệ thực phẩm gồm năm chương: Chương 1: Tổng quan về sản xuất sạch hơn Chương 2: Phương pháp luận đánh giá sản xuất sạch hơn Chương 3: Kiểm toán năng lượng Chương 4: Ứng dụng sản xuất sạch hơn trong sản xuất nông nghiệp và nuôi trồng thuỷ sản Chương 5: Ứng dụng sản xuất sạch hơn trong chế biến thực phẩm Giáo trình sẽ giới thiệu đến người học những vấn đề cơ bản nhất về quá trình sản xuất sạch hơn, thực tế áp dụng và những lợi ích có được. Đồng thời cũng hướng dẫn người học trình tự các bước thực hiện sản xuất sạch hơn trong thực tế sản xuất ngành Công nghệ thực phẩm. Tác giả